Kendini Sabote Etmeye Dur Deme Vakti
Berglas ve Jones tarafınca 1978 yılında tanımlanan kendini sabote etme, yanlışları dışsal niçinlere bağlayarak insanların öz hürmetlerini muhafazaya yardımcı olur. Bireyin benliğini korumak için yaptığı öz sabotaj iki biçimde ortaya çıkar: Sözel ve davranışsal sabotaj.
İçeride bir ses, size aslında yapmak istediğinizin tam aksisini söylüyor olabilir. örneğin hazırlanmanız gereken kıymetli bir iş görüşmesi var ama siz buna hazırlanmak yerine perdeleri yıkayıp ütülüyorsunuz, konutu baştan aşağı silip temizliyorsunuz. Bir bakıyorsunuz hazırlanmak için vaktiniz kalmamış. Oturup iş görüşmesine hazırlanmak yerine paklığa girişmenin
arkasındaki sebep, başarısız olmaktan kaygınız olabilir. Hazırlanıp reddedilmek ihtimal dahilinde olduğu için hazırlanmayıp reddedildiğinizde şunu söyleyebilirsiniz, aslına bakarsan hayli çalışmamıştım. Bu rahatlık aslında benliğin başarısızlıkla zedelenmesinin önüne geçmek için yapılıyor olabilir. Ertelemek davranışsal sabotaja sınıfında iken, esasen hayli çalışmamıştım mazeret sınıfındadır. Bir imtihana hazırlanıyorsunuz lakin son geceye bıraktınız ve epeyce emek vermediğinizin farkındasınız, imtihandan çıkıp şunu söylüyorsunuz, ‘konuyu hiç anlamamıştım aslına bakarsanız’. Sabotaj sistemi daha olay yaşanmadan mazeretleri üretip buna hazır olmanızla çalışır. İşte öne sürdüğünüz tüm bu mazeretler aslında sizin kendi bindiğiniz kolu kesmekten öbür bir işe yaramıyor.
İnsan Kendini neden Sabote Eder?
Muvaffakiyet Korkusu
Başarırsam ne olur sorusunu kendine soran biri olabilirsiniz. Örneklere bakarsak, başarırsanız sizi bekleyen sorumluluklar olacaktır. Bu sorumluluklar size başarmak kadar tatlı gelmeyebilir. Başarılı olmanın bitmek bilmeyen maksatlar olarak belirlendiği bir aile ortamında yetiştiyseniz bunu yaşayabilirsiniz. Muvaffakiyet bir türlü yetmez zira her birinden daha sonra başkasına güdülenirsiniz. Bir başka yandan, başarılı olduğumda değişecek miyim telaşını taşıyabilirsiniz. Başarılı olduğunuzda bulunduğunuz ortamdan ayrılmanıza sebep olacak durumlar yaşayacaksanız muvaffakiyet korkusu ortaya çıkabilir.
Başarısızlık Korkusu
Çocukluğunuzda muvaffakiyet olmanın birincil olduğu bir aile ortamında yetiştiyseniz, ailenize karşı başarısız olduğunuzu dediğinizde onların sizi evvelki kadar sevmeyeceğini ve gözden çıkaracağını düşünerek büyüdüyseniz, başarısız olmamanız gerektiğine dair pekişen inancınızla, aslında geçmişten gelen bir savunma olabilir. Ertelemek, epey emek sarf etmemek bunlara örnektir.
Hak Etmiyorum Hissi
Başarıyı, sevmeyi ve sevilmeyi hak etmediğinizi içten içe size söyleyen bir ses olabilir. Düzgün giden bir bağlantıda problemler yaratmak, terfi alacakken üst üste yanlışlar yapmak, seve seve birini kendinden uzaklaştırmak hak etmiyorum hissinin sonuçları olabilir. Bunu niye kendime yaptım ki yakarışını ise fazlaca daha sonra kendinize kendinize söyler/işitirsiniz. Gerisindeki niçinler; fikir yanılgıları, geçmiş hayat tecrübeleri ve aile ortasında yaşadığınız travmatik anılar olabilir.
Rahatsız Olmayı Göze Almamak
Alışkanlıklar maddi olduğu üzere, manevi olarak da kendini gösterir. Örnek vermek gerekirse, mutsuz olduğunuz bir alakada kalmaya neden devam ediyorum sorusu ile başınız sıkıntıdaysa şunu düşünebilirsiniz. Her ne kadar ziyan verse de, bu münasebete alıştınız. Bittiğinde oluşacak mutsuzluğa ve yalnızlığa hazırlıklı olmamak sizi gerilime sokabilir, korkutabilir. Ortaya çıkan boşluk ise doldurulma gereksinimini doğurabileceğinden boşluğun yaratacağı rahatsızlık hissini bu türlü engelleyebilirsiniz.
Bunu Nasıl Önleyeceğim?
1. Birinci etap fark etmek. Bunu kendinize itiraf etmeniz kolay olmayacaktır. Çok zorlansanız da bunu kabul etmek için kendinize vakit vermeye gereksiniminiz var.
2. Akabinde kendinizi sabote etmenin gerisindeki motivasyonu aramak yer alıyor. Bunun bir fazlaca özel sebebi olabilir. Bu inanç fazlaca derinlere işlediyse uğraşınızı sürdürmeye kararlı olmanız elzemdir. Yoksa kendinizi başa dönmüş biçimde bulmanız sürpriz olmayacaktır.
3. Buraya kadar geldiyseniz sıra değişime açık olmakta. Kelamda kolay, harekette bir o kadar çetin. Unutmayın şu ana kadarki yoldan farklı bir yola başvuracaksınız. Bu yeni öğreneceğiniz yolda çabucak koşmayı beklemeyin. 4. Aynada gördüğünüz şahsa dayanak olacak birinci kişi sizsiniz. Bunu yapabileceğinizi evvel size siz söyleyin. Öte yandan, toplumsal dayanak bu süreçte sizi rahatlatır. Yanınızda yer alan insanların varlığı size güç verir.
Alıntıdır
Berglas ve Jones tarafınca 1978 yılında tanımlanan kendini sabote etme, yanlışları dışsal niçinlere bağlayarak insanların öz hürmetlerini muhafazaya yardımcı olur. Bireyin benliğini korumak için yaptığı öz sabotaj iki biçimde ortaya çıkar: Sözel ve davranışsal sabotaj.
İçeride bir ses, size aslında yapmak istediğinizin tam aksisini söylüyor olabilir. örneğin hazırlanmanız gereken kıymetli bir iş görüşmesi var ama siz buna hazırlanmak yerine perdeleri yıkayıp ütülüyorsunuz, konutu baştan aşağı silip temizliyorsunuz. Bir bakıyorsunuz hazırlanmak için vaktiniz kalmamış. Oturup iş görüşmesine hazırlanmak yerine paklığa girişmenin
arkasındaki sebep, başarısız olmaktan kaygınız olabilir. Hazırlanıp reddedilmek ihtimal dahilinde olduğu için hazırlanmayıp reddedildiğinizde şunu söyleyebilirsiniz, aslına bakarsan hayli çalışmamıştım. Bu rahatlık aslında benliğin başarısızlıkla zedelenmesinin önüne geçmek için yapılıyor olabilir. Ertelemek davranışsal sabotaja sınıfında iken, esasen hayli çalışmamıştım mazeret sınıfındadır. Bir imtihana hazırlanıyorsunuz lakin son geceye bıraktınız ve epeyce emek vermediğinizin farkındasınız, imtihandan çıkıp şunu söylüyorsunuz, ‘konuyu hiç anlamamıştım aslına bakarsanız’. Sabotaj sistemi daha olay yaşanmadan mazeretleri üretip buna hazır olmanızla çalışır. İşte öne sürdüğünüz tüm bu mazeretler aslında sizin kendi bindiğiniz kolu kesmekten öbür bir işe yaramıyor.
İnsan Kendini neden Sabote Eder?
Muvaffakiyet Korkusu
Başarırsam ne olur sorusunu kendine soran biri olabilirsiniz. Örneklere bakarsak, başarırsanız sizi bekleyen sorumluluklar olacaktır. Bu sorumluluklar size başarmak kadar tatlı gelmeyebilir. Başarılı olmanın bitmek bilmeyen maksatlar olarak belirlendiği bir aile ortamında yetiştiyseniz bunu yaşayabilirsiniz. Muvaffakiyet bir türlü yetmez zira her birinden daha sonra başkasına güdülenirsiniz. Bir başka yandan, başarılı olduğumda değişecek miyim telaşını taşıyabilirsiniz. Başarılı olduğunuzda bulunduğunuz ortamdan ayrılmanıza sebep olacak durumlar yaşayacaksanız muvaffakiyet korkusu ortaya çıkabilir.
Başarısızlık Korkusu
Çocukluğunuzda muvaffakiyet olmanın birincil olduğu bir aile ortamında yetiştiyseniz, ailenize karşı başarısız olduğunuzu dediğinizde onların sizi evvelki kadar sevmeyeceğini ve gözden çıkaracağını düşünerek büyüdüyseniz, başarısız olmamanız gerektiğine dair pekişen inancınızla, aslında geçmişten gelen bir savunma olabilir. Ertelemek, epey emek sarf etmemek bunlara örnektir.
Hak Etmiyorum Hissi
Başarıyı, sevmeyi ve sevilmeyi hak etmediğinizi içten içe size söyleyen bir ses olabilir. Düzgün giden bir bağlantıda problemler yaratmak, terfi alacakken üst üste yanlışlar yapmak, seve seve birini kendinden uzaklaştırmak hak etmiyorum hissinin sonuçları olabilir. Bunu niye kendime yaptım ki yakarışını ise fazlaca daha sonra kendinize kendinize söyler/işitirsiniz. Gerisindeki niçinler; fikir yanılgıları, geçmiş hayat tecrübeleri ve aile ortasında yaşadığınız travmatik anılar olabilir.
Rahatsız Olmayı Göze Almamak
Alışkanlıklar maddi olduğu üzere, manevi olarak da kendini gösterir. Örnek vermek gerekirse, mutsuz olduğunuz bir alakada kalmaya neden devam ediyorum sorusu ile başınız sıkıntıdaysa şunu düşünebilirsiniz. Her ne kadar ziyan verse de, bu münasebete alıştınız. Bittiğinde oluşacak mutsuzluğa ve yalnızlığa hazırlıklı olmamak sizi gerilime sokabilir, korkutabilir. Ortaya çıkan boşluk ise doldurulma gereksinimini doğurabileceğinden boşluğun yaratacağı rahatsızlık hissini bu türlü engelleyebilirsiniz.
Bunu Nasıl Önleyeceğim?
1. Birinci etap fark etmek. Bunu kendinize itiraf etmeniz kolay olmayacaktır. Çok zorlansanız da bunu kabul etmek için kendinize vakit vermeye gereksiniminiz var.
2. Akabinde kendinizi sabote etmenin gerisindeki motivasyonu aramak yer alıyor. Bunun bir fazlaca özel sebebi olabilir. Bu inanç fazlaca derinlere işlediyse uğraşınızı sürdürmeye kararlı olmanız elzemdir. Yoksa kendinizi başa dönmüş biçimde bulmanız sürpriz olmayacaktır.
3. Buraya kadar geldiyseniz sıra değişime açık olmakta. Kelamda kolay, harekette bir o kadar çetin. Unutmayın şu ana kadarki yoldan farklı bir yola başvuracaksınız. Bu yeni öğreneceğiniz yolda çabucak koşmayı beklemeyin. 4. Aynada gördüğünüz şahsa dayanak olacak birinci kişi sizsiniz. Bunu yapabileceğinizi evvel size siz söyleyin. Öte yandan, toplumsal dayanak bu süreçte sizi rahatlatır. Yanınızda yer alan insanların varlığı size güç verir.
Alıntıdır